Pomnik bohaterów

Ponikwoda może się poszczycić jednym z najważniejszych miejsc pamięci historycznej o randze ogólnopolskiej. To na cmentarzu przy ul. Unickiej pochowani są żołnierze podziemia niepodległościowego (Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość), którzy po 1945 r. nie złożyli broni i kontynuowali walkę z komunistycznym zniewoleniem. Na pomniku znajdą się słowa: "Tu spoczywają żołnierze więzieni i zamordowani na zamku lubelskim Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość za walkę o niepodległą Polskę 1944 - 1956. Cześć ich pamięci" oraz kotwica - znak Polski Walczącej i cytat "Ginę za to co najgłębiej człowiek ukochać może" (słowa z ostatniego grypsu, jaki z zamku dotarł do żony podporucznika Stanisława Siwca, kierującego Biurem Informacji i Propagandy obwodu AK Lublin-Miasto). To na tym cmentarzu został po raz pierwszy pochowany ostatni partyzant poakowskiego podziemia Józe Franczak ps. "Lalek" (walczył do 1963 r.).